การพิสูจน์หลักฐาน
ลักษณะทางพันธุกรรมเป็นตัวกำหนดให้สิ่งมีชีวิตมีความเหมือนหรือแตกต่างกัน และมีลักษณะทางพันธุกรรมหลายลักษณะที่อาจแปรผันไปไ ด้เนื่องจากอิทธิพลของสิ่งแวดล้อม เช่น สีผิวของคน สติปัญญา ขนาดหรือน้ำหนักของสิ่งมีชีวิต เป็นต้น แต่มีลักษณะทางพันธุกรรมบางลักษณะที่ไม่เปลี่ยนแปลงไปตามอิทธิพลของสิ่งแวดล้อม เช่น ลายนิ้วมือ ลายดีเอนเอในหมู่เลือดระบบ ABO และลายม่านตา ลักษณะทางพันธุกรรมเหล่านี้เป็นลักษณะเฉพาะในแต่ละบุคคลจึงนำมาใช้เป็นประโยชน์ในการพิสูจน์หลักฐาน
1. การใช้ลายนิ้วมือมาเป็นหลักฐานตรวจสอบบุคคลได้มีมานานแล้ว สมัยก่อนผู้ที่อ่านเขียนหนังสือไม่ได้ใช้การพิมพ์ลายนิ้วมือแทน และในการสืบสวนหาตัวอาชญากรที่ทิ้งลายนิ้วมือเอาไว้ในบริเวณประกอบอาชญากรรม ก็มีการพิมพ์ลายนิ้วมือขอ งผู้กระทำผิดหรืออาชญากรเก็บไว้เป็นหลักฐานในแฟ้มของตำรวจ หรือบุคคลที่เข้ารับราชการหรือทำงานในหน่วยงานต่าง ๆ ก็มีการพิมพ์ลายนิ้วมือเก็บไว้เป็นหลักฐานในหน่วยงานนั้น ๆ ด้วย
2. การใช้ลายดีเอนเอ ในหมู่เลือดระบบ ABO ก็เช่นเดียวกัน ก็สามารถใช้เป็นหลักฐาน ตรวจสอบบุคคลต่าง ๆ ได้ การพิสูจน์หลักฐานวิธีนี้เป็นสิ่งที ่เพิ่งนำมาใช้เมื่อประมาณเกือบสิบปีมานี้เอง และกำลังมีบทบาทสำคัญในการตรวจสอบหาตัวอาชญากรที่ไม่ทิ้งร่องรอย เป็นลายนิ้วมือเอาไว้ แต่มีสิ่งอื่น ๆ ทิ้งไว้แทน เช่น คราบอสุจิ คราบเลือด เส้นขนหรือผม การพิสูจน์คือต้องทำลายคราบเลือด เส้นผม ค ราบอสุจิ เพื่อให้เห็นลายดีเอนเอตำรวจ ก็สามารถได้หลักฐานสำคัญมัดตัวอาชญากรได้อย่างที่อาชญากรคาดไม่ถึง
นอกจากหลักฐาน 2 วิธีดังกล่าวแล้ว ปัจจุบันความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีได้พัฒนาไปมากจนสามารถประดิษฐ์อุปกรณ์ใช้ตรวจสอบลายม่านตาไ ด้ จึงสามารถใช้เป็นหลักฐาน ได้คล้าย ๆ กับลายนิ้วมือหรือลายดีเอนเอ และหลักฐานชนิดนี้มีข้อดีกว่าใช้หลักฐานทางลายนิ้วมือและลายดีเอนเอบางประการที่น่าสนใจ คาดว่าน่าจะมีบทบาทสำคัญยิ่งในอนาคตอันใกล้สำหรับตรวจสอบบุคคลากรที่จะเข้ าไปในสถานที่พิเศษ ซึ่งอาจเกี่ยวข้องกับความมั่นคงของประเทศชาติ หรืออนาคตขององค์กรทางด้านธุระกิจระดับใหญ่ ๆ เช่น ธนาคาร สถาบันการเงิน หรื อโรงงานอุตสาหกรรม ฯลฯ
3. การใช้ลายม่านตา ลักษณะการใช้งานของลายม่านตาจะคล้าย ๆ กับลายนิ้วมือ คือ อาศัยระบบตรวจลายม่านตาของบุคคลที่ต้องการตรวจสอบ เปรียบเทียบกับลายม่านตาของบุคคลนั้น ซึ่งมีการตรวจสอบเอาไว้ก่อนแล้ว ระบบจะเป็นตัวบอกว่าเป็นบุคคลเดียวกันหรือไม่